Staw skokowy wyróżnia się skomplikowaną budową. Jego prawidłowe funkcjonowanie oraz stabilność są zapewniane przez wiele elementów — począwszy od dużej grupy więzadeł, przez mięśnie, aż po samą torebkę stawową[1]. Poza tym nietrudno o jego uraz. Wystarczy jeden nieuważny krok, potknięcie się czy upadek w trakcie uprawiania sportu, aby doszło do przeciążenia. Co może oznaczać ból stawu skokowego w takiej sytuacji? Jak sobie radzić? Kiedy udać się do lekarza? Wyjaśniamy.
Przeciążenie stawu skokowego, czyli co?
Przeciążenie stawu skokowego to pojęcie określające sytuację, w której w rzeczywistości doszło do przeciążenia otaczających go struktur. Mogło to nastąpić np. po ćwiczeniach lub intensywnej pracy fizycznej, ale także np. z uwagi na nieprawidłową masę ciała. Jego efektem jest pojawienie się dolegliwości bólowych czy obrzęku [2].
Źródła przeciążenia mogą być zatem różne, począwszy od doznania urazu stawu skokowego[1], aż po jego nadmierną eksploatację. To, jak postępować w takim przypadku, zależy od źródła problemu oraz jego skali.
Kiedy może się pojawić ból stawu skokowego?
Ból w okolicach stawu, który jest omawiany, może się pojawić w efekcie wielu urazów. Można je wymienić w gronie najczęstszych przyczyn bólu w tym obszarze kończyn dolnych. Uszkodzenia następują w efekcie nagłego przeciążenia połączonego z nieodpowiednim ułożeniu[1]. W ich efekcie występują np.:
- skręcenia — dochodzi do niego, kiedy nastąpi do rozerwania torebki stawowej i (zazwyczaj) więzadeł bez przemieszczenia powierzchni stawowej;
- zwichnięcia — to sytuacje, w których powierzchnie stawowe kości goleni i skokowej całkowicie tracą kontakt; takie urazy są poważniejsze, ale występują znacznie rzadziej [3];
- złamania — wówczas dochodzi do przerwania ciągłości kości, np. piszczelowej czy strzałkowej [1].
Innymi efektami przeciążenia mogą być też zamknięte obrażenia tkanek miękkich, takie jak stłuczenie czy naciągnięcie[4]. One również mogą się wiązać z pojawieniem się ostrego bólu, jednak w wielu przypadkach nie wymagają stabilizacji, a jedynie rekonwalescencji. Ich charakterystycznym objawem może być również krwiak czy siniak [4].
Boląca i spuchnięta kostka bez urazu
Ból i spuchnięcie kostki nie zawsze następuje w efekcie przeciążenia i uszkodzenia stawu. Chociaż zdarza się to znacznie rzadziej, może wystąpić także zapalenie stawu skokowego. Wśród jego objawów można wymienić opuchliznę, często sztywność stawów i mięśni w obszarze kostki, a także np. gorączkę, zmęczenie czy nocne poty, zwłaszcza przy podłożu reumatoidalnym[5]. Takie dolegliwości mogą mieć również podłoże infekcyjne, a zwłaszcza bakteryjne [6]. W takiej sytuacji diagnozę może postawić wyłącznie specjalista.
Jak radzić sobie z przeciążeniem kostki i bólem?
W przypadku łagodnych dolegliwości, które pojawiły się w efekcie urazu lub nadmiernej eksploatacji, można zastosować kilka rozwiązań.
- Po pierwsze, konieczne jest odciążenie stawu, czyli unikanie nadmiernego wysiłku czy podnoszenia ciężkich przedmiotów w okresie doświadczania bólu.
- Po drugie, warto wykonać zimne okłady w okolicy kostki, np. z lodu (owiniętego w szmatkę lub ręcznik) albo opatrunku żelowego. Zaleca się robienie ich 2-3 razy dziennie, nie dłużej niż przez 15 minut.
- Po trzecie, pomocne będą leki przeciwbólowe, np. stosowany miejscowo spray zawierający diklofenak, aplikowany bezpośrednio na bolące miejsce[2].
Warto też pamiętać, że jeśli dolegliwości są dotkliwe i nie przechodzą, należy skontaktować się ze specjalistą, np. aby wykluczyć złamanie, uszkodzenie więzadeł czy poważniejszy stan zapalny. Lekarz wykona odpowiednią diagnostykę, w tym RTG, i na tej podstawie określi odpowiedni kierunek działania. Określi też, czy na późniejszym etapie nie będzie potrzebna pomoc fizjoterapeuty.
Jeżeli więc nie jesteś pewien, jakie jest źródło problemu z kostką lub objawy są niepokojące, skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu bądź bezpośrednio z ortopedą.
Przygotowane w ramach płatnej promocji marki Diky
Bibliografia:
[1] Pedrycz A., Frąckiewicz M., Cichacz B., Siermontowski P., Urazy w obrębie stawu skokowego. Diagnostyka, profilaktyka, leczenie operacyjne. w: Polish Hyperbaric Research 4(49), 2014.
[2] Gula Z., Krokosz M., Ból stawów: przyczyny, objawy, leczenie, Medycyna Praktyczna, online (dostęp 29.04.2023): https://www.mp.pl/pacjent/objawy/64576,bol-stawow
[3] Stępień K., Zwichnięcie stawu skokowego, Medycyna Praktyczna, online (dostęp 29.04.2023): https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/264049,zwichniecie-stawu-skokowego
[4] Sułko J., Zamknięte obrażenia tkanek miękkich, online (dostęp 29.04.2023): https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165546,zamkniete-obrazenia-tkanek-miekkich
[5] Filipowicz-Sosnowska A., Goncerz G., Reumatoidalne zapalenie stawów, Medycyna Praktyczna, dostęp online (29.04.2023) https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.1.
[6] Korkosz M., Infekcyjne (septyczne) zapalenie stawów, Medycyna Praktyczna, dostęp online (29.04.2023): https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.14.
Materiał zewnętrzny
